Actitud ante la muerte

Cicerón. Tusculanas, 1.117-119

[117] Quae cum ita sint, magna tamen eloquentia est utendum atque ita velut superiore e loco contionandum (1), ut homines mortem vel optare incipiant vel certe timere desistant nam si supremus ille dies non extinctionem, sed commutationem adfert loci, quid optabilius? sin autem perimit ac delet omnino, quid melius quam in mediis vitae laboribus obdormiscere et ita coniventem (2) somno consopiri sempiterno (3)? Quod si fiat, melior Enni quam Solonis oratio. Hic enim noster:

‘nemo me lacrimis decoret’ inquit ‘nec funera fletu faxit!’ (4)

at vero ille sapiens:

‘Mors mea ne careat lacrimis: linquamus amicis
Maerorem, ut celebrent funera cum gemitu.’ (5)

[118] Nos vero, si quid tale acciderit, ut a deo denuntiatum (6) videatur ut exeamus e vita, laeti et agentes gratias pareamus emittique nos e custodia et levari vinclis arbitremur, ut aut in aeternam et plane in nostram domum remigremus aut omni sensu molestiaque careamus; sin autem nihil denuntiabitur, eo tamen simus animo, ut horribilem illum diem aliis, nobis faustum putemus nihilque in malis ducamus, quod sit vel a diis inmortalibus vel a natura parente omnium constitutum (7). Non enim temere nec fortuito sati (8) et creati sumus, sed profecto fuit quaedam vis, quae generi consuleret (9) humano nec id gigneret aut aleret, quod cum (10) exanclavisset (11) omnes labores, tum incideret in mortis malum sempiternum: portum potius paratum nobis et perfugium putemus. [119] Quo utinam velis passis (12) pervehi liceat! Sin reflantibus ventis reiciemur, tamen eodem paulo tardius referamur necesse est. Quod autem omnibus necesse est, idne miserum esse uni potest?

1) Gerundio de contionor: harengar
(2) Participio de coniveo: cerrar (los ojos)
(3) somno consopiri sempiterno: dormirse con un sueño eterno
(4) Ennius. Epigramata
(5) Solon. Elegiae
(6) Denuntio: notificar, anunciar
(7) Constitutum sit
(8) Sero, is, ere, sevi, satum: plantar, procrear, hacer nacer
(9) Consulo + dativo: velar por, ocuparse de
(10) Cum…tum
(11) Exanclo, as, ere, avi, atum: soportar completamente
(12) Participio pasivo de pando, is, ere, pandi, pansum: extender, desplegar

La risa

Ovidio. Ars amatoria, III, 281-290

Quis credat? Discunt etiam ridere puellae,
quaeritur aque illis hac quoque parte decor.
Sint modici rictus paruaeque utrimque lacunae
et summos dentes ima labella tegant,
nec sua perpetuo contendant ilia risu,
sed leue nescio quid femineumque sonent.
Est quae peruerso distorqueat ora cachinno ;
cum risu laeta est altera, flere putes ;
illa sonat raucum quiddam atque inamabile: ridet,
ut rudit a scabra turpis asella mola.

¿Quién lo creería? Incluso a reír aprenden las muchachas, que ganan por esta parte también galanura. Estírese la boca poco y salgan chicos los hoyuelos al uno y otro lado; que el borde de los labios cubra la corona de los dientes; no retiemblen los ijares sin parar riendo, sino resuene la risa con un no sé qué de leve y femenino. Está la que sesga la boca en torcida carcajada, y aquella otra que, cuando ríe contenta, parece que llora; la de más allá deja escapar una suerte de son ronco y desapacible: ríe como rebuzna la burra penca al pie de la rugosa muela.
(Traducción de Francisco Socas)